07.04.2021.
Aleksandar Bojko je bio jedini Banjolučanin, koji se tokom svog više od pola vijeka dugog umjetničkog stvaralaštva – od početka druge do sredine sedme decenije 20. vijeka – oprobao u sva tri tada dostupna vizuelna medija: slikarstvu, fotografiji i filmu.
Rođen je 7. aprila 1896. godine u Foči. Njagova porodica se 1908. doselila u Banju Luku, a samo godinu dana kasnije Bojko je od oca dobio foto-aparat, koji je pronio kroz najburniji dio svog života i njime u Prvom svjetskom ratu načinio stotinjak snimaka na staklenim fotografskim pločama. Po zvanju je bio akademski slikar, a školovao se u Veneciji, Beču i Beogradu. Još početkom tridesetih godina prošlog vijeka počeo je da izlaže svoja umjetnička djela, a specijalnost su mu bili mrtva priroda i pejsaži. Predavao je slikanje u Učiteljskoj i Višoj pedagoškoj školi, te Gimnaziji u Banjoj Luci.
Uz slikanje, svojim foto-aparatom je na staklene ploče i celuloid redovno bilježio svijet koji ga je okruživao, razvrstavajući fotografije u nekoliko ciklusa: „Gradovi i predjeli BiH“, „Spomenici Otomanske kulture“, „Ličnosti“,... Iza sebe je ostavio impozantan opus od oko 1.500 fotografija i foto-negativa, neprocjenjivog kulturno-istorijskog, etnografskog i etnološkog značaja.
Aleksandar Bojko je bio i jedan od pionira amaterskog filma u Banjoj Luci. U periodu od 1938. do 1963. godine snimio je oko tri sata pokretnih slika, koje predstavljaju izuzetno vrijedan filmski arhiv o životu u prijeratnom, ratnom i poslijeratnom gradu na obalama Vrbasa. Istinski biseri u niski njegovih dokumentarnih filmova su ratna hronika okupirane Banje Luke pod nazivom „Banja Luka u ratu“ (1941-1945) i dvodjelna „Bosna koja je prošla“ (1939-1963), u kojoj je Bojko na celuloidnu traku širine osam milimetara zauvijek utisnuo arhitekturu, život i običaje jednog vremena, koje je davno nestalo.
Ovaj svestrani umjetnik se tokom svog života oprobao i kao (epizodni) glumac u filmu „Кovač raspela“ (1919), režisera Hajnca Hanusa, bio je zagriženi ljubitelj motocikala, a posjedovao je jednu od najbogatijih zbirki leptira u Кraljevini Jugoslaviji... Preminuo je 2. avgusta 1969. godine u Banjoj Luci...
Autor: Nebojša Đumić
Izdavač: Pošte Srpske a. d. Banja Luka
Stručna saradnja: Goran Barać, publicista iz Banje Luke