20.03.2025.
Jedan od najrevolucionarnijih pronalazaka u dosadašnjoj istoriji čovječanstva bio je parna mašina. Prvi komercijalni uređaj na parni pogon – pumpu za vodu – konstruisao je još 1698. godine engleski pronalazač Tomas Sejveri. Uspješni eksperimenti Engleza Tomasa Njukomena, Nijemca Jakoba Lojpolda i (naročito) Škota Džejmsa Vata tokom 18. vijeka doveli su do konstrukcije lokomotive - snažne parne mašine, koja je po gvozdenim šinama vukla vagone sa putnicima i teretom.
Prvu uspješnu parnu lokomotivu na svijetu načinili su engleski inženjeri Džordž i Robert Stivenson. Originalno nazvana „Aktivna“ (Active), a nešto kasnije preimenovana u „Lokomoušn 1“ (Locomotion No. 1), ova mašina je 27. septembra 1825. godine bila na čelu prvog putničkog voza u istoriji, koji je saobraćao između Stoktona i Darlingtona, u sjeveroistočnoj Engleskoj. Pomenutu kompoziciju činili su putnička „kočija“ nazvana „Eksperiment“ (Experiment), sa 18 sjedišta, i 21 teretni vagon za prevoz uglja, u koje se smjestilo oko 300 ljudi sa kupljenim kartama i nepoznat broj njih bez karti, dok je lokomotivu vozio lično Džordž Stivenson. Putovanje između pomenuta dva mjesta, udaljena nepunih 14 kilometara, trajalo je gotovo dva sata, od čega je kompozicija dužine 122 metra i težine 80 metričkih tona bila u pokretu oko 55 minuta, dok je ostatak vremena utrošen na dva stajanja zbog kvarova: najprije, kada je na jednom vagonu otpao točak, a potom kada se na lokomotivi pokvario ventil na pumpi za vodu. I pored velikog kašnjenja, 10.000 ljudi oduševljeno je dočekalo prvi putnički voz u Darlingtonu. „Lokomoušn 1“ je vukao putničke i teretne vozove na pruzi Stokton-Darlington nepune tri godine, do 1. jula 1828. godine, kada mu je u stanici Ajklif Lejn eksplodirao kotao, usmrtivši mašinovođu.
Robert Stivenson je u jesen 1829. godine konstruisao čuvenu lokomotivu „Raketa“ (Rocket), koja je bila (tehnički) značajno unaprijeđena verzija njegove prethodne parne mašine i koja je od oktobra sljedeće godine vukla kompozicije između Liverpula i Mančestera, prvom javnom željezničkom prugom sa isključivo parnom vučom.